Οι 50 αποχρώσεις των καθηγητών
Μοιρασμένοι στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα, ανησυχούν ότι αύριο μπορεί να βρεθούν στα αζήτητα
Της Αλεξάνδρας Τζαβέλλα
Καθηγητές στο εδώλιο. Από τη δασκάλα που αποσπάστηκε από σχολείο της Ανατολικής Αττικής σε γραφείο της Χρυσής Αυγής, τη φιλόλογο που είναι μόνιμα αποσπασμένη σε γραφείο κόμματος και ποτέ δεν έχει διδάξει σε τάξη, μέχρι τον Νίκο Πετράκη, που είναι «κυνηγός μορίων» και έχει οργώσει τα νησιά.
Η Βούλα είναι ωρομίσθια φιλόλογος σε Γυμνάσιο στα Οινόφυτα και καθημερινά πηγαινοέρχεται από την Αθήνα με το ΚΤΕΛ. Τα Σαββατοκύριακα πηγαίνει στο σπίτι της στην Καλαμπάκα. Συνάδελφός της στο ίδιο σχολείο πηγαινοέρχεται αυθημερόν στη Λάρισα, με το τρένο. Άνεργη φιλόλογος η Λιάνα, γνωρίζει ότι ως πρωτοδιόριστη εκπαιδευτικός θα παίρνει 585 ευρώ. Και όμως, επιμένει να κυνηγάει το παιδικό της όνειρο: να διδάξει σε σχολείο.
Στα αζήτητα
«Με τη νέα σχολική χρονιά φοβάμαι πως θα βρεθώ στα αζήτητα», λέει ο Χρήστος, αναπληρωτής στη Νέα Σμύρνη. Η Άννα, μαθηματικός, 32 ετών, βγάζει 1.500 ευρώ από ιδιαίτερα, θυσιάζοντας, όπως λέει, τη σύνταξή της. «Δε θα πάρω σύνταξη ποτέ, αλλά ζω καλύτερα από τον μέσο καθηγητή. Δουλεύω 13 ώρες τη μέρα. Είμαι ο δαίμονας του συστήματος κατά την ΟΛΜΕ, η οποία δεν ήταν ποτέ στο πλευρό του μαθητή. Φέτος δίνει τη χαριστική βολή». Η Δήμητρα, φιλόλογος στο 3ο Γυμνάσιο Καματερού, έχει αντίθετη άποψη: «Ας αφήσουμε πια τη δικαιολογία ότι δεν πρέπει εμείς να “τσακίσουμε” τα παιδιά. Τα παιδιά έχουν τσακιστεί με την ανεργία των γονιών τους».
«Η απεργία είναι άκαιρη», τονίζει ο κ. Νίκος Σαρμάς.
Η φωνή του, όταν κάνει μάθημα, διαπερνά την ιατρική μάσκα που φοράει. Κάθε τμήμα του αποτελείται από ένα μαθητή, ο οποίος αντί για θρανίο κάθεται στο κρεβάτι του νοσοκομείου Παίδων «Αγία Σοφία». Η έδρα του διευθυντή είναι στο ογκολογικό τμήμα. Λίγοι καθηγητές εκδηλώνουν ενδιαφέρον για τις θέσεις αυτές. Σύμφωνα με τον κ. Σαρμά, 12 καθηγητές Γυμνασίου και 20-25 δάσκαλοι, αποσπασμένοι οι περισσότεροι, κληρώνονται και διδάσκουν στα ιδιαίτερης φύσης σχολεία του «Αγία Σοφία», του «Αγλαΐα Κυριακού» και της «Ελπίδας»…
«Πολλοί φοβούνται να ρισκάρουν να κάνουν μάθημα στο “Λοιμωδών”. Φανταστείτε τη συναίσθηση ευθύνης του καθηγητή ο οποίος από εκεί διδάσκει έπειτα στο ογκολογικό τμήμα, όπου τα παιδιά υποβάλλονται σε ακριβές και μακροχρόνιες θεραπείες, και έχουν ασθενές 
ανοσοποιητικό. Κάνουμε μία ώρα μάθημα σε κάθε δωμάτιο. Πολλά παιδιά είναι κουρασμένα από τις χημειοθεραπείες», αναφέρει ο κ. Σαρμάς. Οι απολαβές των περισσότερων καθηγητών είναι κάτω από 1.000 ευρώ. Αναφερόμενος στην επικαιρότητα, ο κ. Σαρμάς σχολίασε ότι «η αύξηση του διώρου μάς επηρεάζει. Δεν μπορούμε να ανταποκριθούμε».
Απόφοιτος του τμήματος ΦΠΨ της Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών η Λιάνα Ματάλα, επιχείρησε να διαγωνιστεί στο ΑΣΕΠ το 2008, προετοιμάστηκε σε φροντιστήριο -με δίδακτρα 3.000 ευρώ-, όμως οι εξετάσεις δεν πραγματοποιήθηκαν. Αφησε στη μέση το μεταπτυχιακό της στην Ειδική Αγωγή και εντάχθηκε σε ένα πρόγραμμα Κοινωφελούς Εργασίας της ΓΣΕΕ που αφορούσε τη διδασκαλία των ελληνικών ως ξένης γλώσσας. Επί 5 μήνες πηγαινοερχόταν από την Αθήνα στη Θήβα, για να διδάξει ελληνικά σε μετανάστες. Οι απολαβές της ήταν «25 ευρώ για 8 ώρες την ημέρα». Το ποσό αυτό -το οποίο δεν της έχει καταβληθεί ακόμα- συνιστά το μοναδικό έσοδο που έχει λάβει ποτέ ως καθηγήτρια. «Δεν έχω φτερά. Εξαρτώμαι οικονομικά από τους γονείς μου», λέει η ίδια. «Στο παρελθόν επιχείρησα να παραδώσω ιδιαίτερα μαθήματα. Δεν ταιριάζει καθόλου στην ιδεολογία μου», λέει. Τις τελευταίες ημέρες παρακολουθεί με αγωνία τις εξελίξεις στο χώρο της εκπαίδευσης. «Ο υπουργός πέτυχε να δημιουργήσει δύο αντίπαλα στρατόπεδα».
Προϋπηρεσία
«Τους έβαζαν να παίρνουν προϋπηρεσία χωρίς ΑΣΕΠ στη “γαλάζια” Σιβιτανείδιο. Ηταν το άντρο της Ν.Δ. Το ΠΑΣΟΚ, είχε επίσης τακτική διορισμού, άλλου τύπου όμως. Τρία χρονάκια τοποθέτηση με μέσο, στη Σιβιτανίδειο ή σε κάποιο εκκλησιαστικό σχολείο, και το έλυναν το πρόβλημά τους. Αυτοί ήταν δύο καλοί δρόμοι για διορισμό χωρίς ΑΣΕΠ», λέει ο Χρήστος Κωστόπουλος, αναπληρωτής καθηγητής Φυσικής, στο 3ο Λύκειο Νέας Σμύρνης.
Ισχυρίζεται ότι στην 6ετή προϋπηρεσία του στη δημόσια εκπαίδευση έχει γνωρίσει επτά καθηγητές που μονιμοποιήθηκαν με μέσο, 
κάνοντας πρόσθετες διδασκαλίες. Κάποιοι από αυτούς είναι συγγενείς υπουργών. Εχουν τα ονόματά τους. Αυτοί οι υπουργοί, λοιπόν, υψώνουν το λάβαρο της κάθαρσης και διατείνονται ότι θα βάλουν σε τάξη τους τεμπέληδες καθηγητές.
«Ζω την Οδύσσεια των μεταθέσεων», λέει ο Νίκος Πετράκης, φυσικός σε Γυμνάσιο στη Λήμνο. Τα τελευταία 8 χρόνια έχει διοριστεί σε 8 διαφορετικά νησιά. «Ημουν κυνηγός μορίων. Μάζευα μόρια για να πάρω μετάθεση. Αν ήμουν ελεύθερος, θα είχα πάρει τη μετάθεση που ήθελα. Η σύζυγός μου, όμως, επίσης εκπαιδευτικός, θα αργήσει να συγκεντρώσει μόρια», αναφέρει ο ίδιος.
Πριν από λίγα χρόνια, το ζευγάρι χώριζαν οι μεταθέσεις. «Εγώ πήγα στα Κύθηρα, η Ειρήνη έμεινε στις Κυκλάδες. Οταν αποκτήσαμε παιδιά, εγώ ήμουν στην Κω και η οργανική της Ειρήνης ήταν στη Σίφνο. Είμαστε με μια βαλίτσα στο χέρι», λέει ο ίδιος. Ισχυρίζεται ότι με βάση τα νέα δεδομένα, «είναι μηδενική η πιθανότητα να μετατεθούμε εκεί που θέλουμε, στη Λάρισα, στον τόπο καταγωγής της Ειρήνης».
Σύμφωνα με τον Χρήστο, «η αύξηση του ωραρίου μάς καταδικάζει σε μια μόνιμη εξορία. Σε αυτό συνηγορούν η αύξηση των μαθητών και η σύμπτυξη των σχολείων. Γιατί η μετάθεσή μας εξαρτάται από το πόσα κενά ανοίγουν. Είναι θέμα προσφοράς και ζήτησης».
«Το αγκάθι του αναπληρωτή είναι ότι δεν ξέρεις πότε θα βρεθείς στα αζήτητα», λέει ο Χρήστος Κωστόπουλος, αναπληρωτής καθηγητής στο 3ο Λύκειο Νέας Σμύρνης. Μέσα σε 5 χρόνια έχει διδάξει σε περισσότερα από 10 σχολεία της Αττικής. «Μια χρονιά δίδασκα στο 1ο Λύκειο Κερατσινίου, στο 2ο Γυμνάσιο Δραπετσώνας και στο 5ο Γυμνάσιο Νίκαιας», αναφέρει ο ίδιος. «Έβλεπα συναδέλφους μου, μητέρες με μωρά παιδιά, να φεύγουν στην επαρχία για να πάρουν παραπάνω μόρια, με τη λογική ότι σε τρία χρόνια θα μονιμοποιηθούν. Και από την παραμεθόριο θα δουν την πόρτα της εξόδου», ισχυρίζεται.
Δαιμονοποίηση
«Όταν όλα έχουν καταρρεύσει στο βωμό της ιδιοτέλειας, του συμφέροντος, του ξεπεσμού και της επαιτείας, ο καθηγητής οφείλει να 
αποτελέσει αγωνιστικό πρότυπο για τις νέες γενιές. Η δαιμονοποίηση του δημόσιου δασκάλου είναι πολιτικά ύποπτη. Η κοινωνία των “δουλευταράδων” πρέπει να σταματήσει να διχάζεται για τον τεμπέλη Έλληνα εκπαιδευτικό, δεχόμενη ότι χωρίς αυτόν η Παιδεία θα αποτελεί προνόμιο και όχι δικαίωμα», λέει η Δήμητρα Βαγενά, με μεταπτυχιακές σπουδές στην Ειδική Αγωγή και προϋπηρεσία 20 ετών.
«Δέκα χρόνια στον ιδιωτικό τομέα και δέκα χρόνια στο Δημόσιο». Αμείβεται αποκλειστικά από τη διδασκαλία της στο δημόσιο σχολείο: 940 ευρώ. Παρ’όλο που ανήκει στους αριστούχους διοριστέους μέσω του διαγωνισμού του ΑΣΕΠ, είναι από τις πρώτες υποψήφιες προς αποχώρηση, λόγω της ολιγόχρονης παρουσίας της στο δημόσιο σχολείο. «Οι δύο ώρες αύξησης ωραρίου εγκυμονούν τον κίνδυνο απολύσεων. Επιπλέον, ο Έλληνας δάσκαλος εργάζεται πιο πολύ από τον Ευρωπαίο συνάδελφο και σε πιο αντίξοες συνθήκες. Παλεύω να βρω καρέκλα για να καθίσω, παλεύω για μια ρημαδοφωτοτυπία στο διάλειμμα. Ας μου βρουν καρέκλα να καθίσω και έπειτα ας συζητήσουμε περί αριστείας και αξιολόγησης».