Στη στράτα του Κράιπε 7 Σκωτσέζοι…

Του Μανόλη Παντινάκη

Τη στράτα του Γερμανού στρατηγού Καρλ Κράιπε και των απαγωγέων του στα κρητικά βουνά, από τις Αρχάνες που τον άρπαξαν μέχρι την παραλία του Πολύριζου στο Ροδάκινο απ’ όπου φυγαδεύτηκε στη Μέση Ανατολή, περπάτησαν εφτά Σκωτσέζοι, όσοι ήταν και οι βασικοί πρωταγωνιστές της αρπαγής του πολύτιμου αιχμαλώτου. Βρέθηκαν γι αυτό το σκοπό τις προάλλες στην Κρήτη για να ζήσουν ένα όνειρο,με τη συμπλήρωση 70 χρόνων…

Οι τολμηροί πεζοπόροι, γνώστες του ριψοκίνδυνου γεγονότος τον Απρίλιο του 1944 που συγκλόνισε την κοινή γνώμη διεθνώς, προχώρησαν στο εγχείρημα εφτά δεκαετίες μετά και αφού σε αυτό το διάστημα κανείς δεν αποπειράθηκε να το πραγματοποιήσει, και το εκτέλεσαν τον ίδιο μήνα που έγινε η απαγωγή, όχι όμως και την ίδια μέρα. Ολοκληρώνοντάς το δήλωναν ενθουσιασμένοι και πιθανότατα να το επαναλάβουν μια άλλη χρονιά, αλλά «πιο χαλαρά», αφού τότε θα γνωρίζουν!

Οι πέντε από τους εφτά Σκωτσέζους που ακολούθησαν τη στράτα του Κράιπε με κοινή αφετηρία (οι δυο βρίσκονταν ακόμη στο βουνό όταν οι συμπατριώτες τους ήταν στη βάση τους), περπατούσαν για πέντε μέρες στα άγρια κρητικά βουνά και στις κακοτοπιές και για δεκαοχτώ ώρες το εικοσιτετράωρο, ακόμα και με βαθύ σκοτάδι, όπως ο Γερμανός στρατηγός με τους Άγγλους και Κρητικούς αντάρτες κομάντο, που με το φως της μέρας κρύβονταν και προχωρούσαν τις νύχτες.

Φτάνοντας στην παραλία του Πολύριζου στο Ροδάκινο στα νότια όπου ολοκλήρωσαν την περιπλάνησή τους, επιβιβάστηκαν σε βάρκα ταχείας πλεύσης, όπως ο στρατηγός, και αποβιβάστηκαν στην Τριόπετρα και από εκεί οδικώς κατέληξαν στης Λίγκρες, όπου τους ανέμεναν οι σύζυγοι με τα παιδιά τους.

Ήταν κατάκοποι από την πενθήμερη και πολύωρη πεζοπορία, και ο David Fox-Pitt, επικεφαλής της ομάδας εξήγησε στο MadeinCreta, φτάνοντας, ότι με την δοκιμασία αυτή «ήθελε να δει πως είναι περπατώντας δεκαοχτώ ώρες, όπως αυτοί, για πέντε μέρες» που έκαναν οι ίδιοι.

Βέβαια οι Σκωτσέζοι δεν σκαρφάλωσαν στις κρητικές κορυφές τόσες μέρες, όσο περπάτησαν «εν κρυπτώ» ο Κράιπε και οι απαγωγείς τους, γιατί αυτούς δεν τους καταδίωκαν ούτε γερμανικά αεροπλάνα ούτε οι χιλιάδες των δυνάμεων του χιτλερικού στρατού για να τους εντοπίσουν! Χαλαροί, όσο δύσκολη κι αν ήταν η διαδρομή, θαύμαζαν και παρατηρούσαν το άφθαρτο και κακοτράχαλο τοπίο και τη φύση που είχε αρχίσει να… επαναστατεί και να κυοφορεί τους καρπούς της. Αλλά γνώρισαν, το κυριότερο, τους ατόφιους Κρητικούς που ζουν στα εσώψυχα του νησιού και εντυπωσιάστηκαν.

Η ΑΦΟΡΜΗ…

Πριν ένα χρόνο, το εγχείρημα τέθηκε ως ιδέα στην πατρίδα τους από τον 50χρονο Davidστους άλλους έξι συμπατριώτες τους Neil Lavghton, Jimmy Wallace, Balph Cmeswiell, Jon Hall, Adeam Battay και Will Lawrie. Η πρόταση ενθουσίασε και έγινε αποδεκτή και από τότε όλοι τους ζούσαν «τη διαδρομή της μεγάλης απαγωγής» της Κρήτης στη γερμανοκατοχή. Καθορίστηκαν οι ημερομηνίες ώστε να συμπέσουν με τα εβδομηντάχρονα του μεγάλου γεγονότος και ξεκίνησαν…

Έμπειροι ορειβάτες όλοι τους (ο ένας έχει φτάσει ως την κορυφή του Έβερεστ) και γνωρίζοντας την ιστορία, έβαλαν μπροστά το σχέδιο με επικεφαλής τον David. Εφοδιάστηκε ο ίδιος τον χάρτη και υπογράμμισε το δρομολόγιο και πήρε μαζί του και το βιβλίο του Στάνλεϋ Μοςς, που είχε τον δεύτερο ρόλο στην απαγωγή, και είναι αφιερωμένο στην αρπαγή του στρατηγού το οποίο συμβουλεύονταν στη διαδρομή τους στα όρη.

«Η πολύ καλή φιλία που είχε ο αγαπημένος μου θείος Ian Moncreiffe με τον Patrik Li Fermor και τον Stanley Moss, στάθηκε η αιτία», εξηγεί. «ήταν ένα γεγονός, διεθνώς γνωστό και ήθελα να δω πώς είναι. Περπατούσαμε, λοιπόν, μέρα και νύκτα δεκαοκτώ ώρες επί πέντε μέρες. Κάναμε ακριβώς το δρομολόγιο που έκαναν οι αντάρτες με τον Γερμανό στρατηγό…»

ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΑ ΒΟΥΝΑ

Ξεδιπλώνοντας τον χάρτη ο DavidFox-Pitt κάνει στάσεις σε κάθε βουνό των χωριών που πέρασαν, ακολουθώντας τα βήματα τους. Μιλάει για τη διαδρομή: «Κάναμε ακριβώς το ίδιο δρομολόγιο, όπως το περιγράφει στο βιβλίο του ο Μοςς. Ξεκινήσαμε από τις Αρχάνες και προχωρήσαμε τις πέντε μέρες από τη Δροσιά στη Νίδα των Ανωγείων, το Αποδούλου, την Αγία Παρασκευή, το Άνω Μέρος, τις Βρύσες, το Γερακάρι, Πατσό, Καρίνες, Φωτεινού, Κούμους, Άνω Μαλάκι, Βελονάδο, Βιλανδρέδο, Ρουμπάδο, Αλώνες, τον Κρυονερίτη στο Ροδάκινο και φτάσαμε στην ακτή του Αγίου Αντωνίου στον Πολύριζο…»

Ο ύπνος τους στα βουνά και τις πέντε μέρες ήταν έξι ώρες καθημερινά, πότε την ημέρα και πότε τη νύκτα. Ξεχωριστό γεγονός αποτέλεσε, ωστόσο, η γνωριμία του με έναν ηλικιωμένο άντρα στο μικρό χωριό Φωτεινού: «Γνώρισα στο Φωτεινού έναν άνθρωπο 81 χρονών και παιδί, τότε, θυμόταν ότι οι γονείς του έστελναν φαγητό με αυτόν στους ανθρώπους που πήραν τον στρατηγό και για να μην τον δουν κρυβόταν στις ελιές…»

Τι λέει, όμως γι'αυτό το ταξίδι; «Είναι μια πάρα πολλή δύσκολη και επικίνδυνη διαδρομή και καταλαβαίνω πως αν τους ανακάλυπταν οι Γερμανοί θα τους εκτελούσαν εν ψυχρώ! Έχει πολλή νευρικότητα αυτό το ταξίδι, αλλά νιώθουμε πολύ ευχαριστημένοι που το φτάσαμε ως το τέλος και ζήσαμε στα βουνά της Κρήτης το μεγάλο γεγονός μετά από εβδομήντα χρόνια…»

Όμως, ο ενθουσιασμός του, αυτόματα μετατρέπεται σε θλίψη, γιατί όπως αναφέρει, «μερικά χωριά που περάσαμε καταστράφηκαν μετά». Και προσθέτει: «Θα μπορούσα να ξαναπερπατήσω στον ίδιο δρόμο, αλλά την άλλη φορά πιο χαλαρά, γιατί έχω μάθει».

«ΕΙΝΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΠΟΥ ΣΥΓΧΩΡΟΥΝ…»

Ο Μανώλης Μιχαλάκης, στην τουριστική μονάδα του οποίου διέμειναν και συνέβαλε στην επίτευξη της αποστολής τους, δήλωσε εντυπωσιασμένος για την προετοιμασία και την οργάνωση που αντιμετώπισαν από την αρχή ως το τέλος το κοπιώδες εγχείρημα: «Εμείς δεν ενδιαφερόμαστε να μάθουμε γι αυτή την απαγωγή και αυτοί ταξίδεψαν από την πατρίδα τους και έκαναν ολόκληρη προετοιμασία για να περπατήσουν το δρομολόγιο. Μας έδωσαν μαθήματα και έδειξαν ότι αξιολόγησαν ένα μεγάλο γεγονός και θέλησαν να το ζήσουν. Είδα μεγάλο ενθουσιασμό σε αυτό που έκαναν…»

Φεύγοντας για τη Σκωτία, ο Davidέβαλε στις αποσκευές της ψυχής του τη μεγαλοσύνη του Κρητικού: «Θα θυμάμαι τους ανθρώπους που ήταν φιλικοί, φιλόξενοι, γενναιόδωροι, και παθιασμένοι. Είναι άνθρωποι που συγχωρούν πολύ εύκολα και δεν κρατάνε κακία. Αν συνέβαινε αυτό στην πατρίδα μου δεν θα μπορούσαν να το συγχωρήσουν…»