Στο Μετόχι του Περδίκη

* Του Μιχάλη Τρούλη

Στο Μετόχι του Περδίκη μπορούμε να φθάσουμε ακολουθώντας δυο αγροτικούς δρόμους, λίγο πριν από την είσοδο στο Χρωμοναστήρι Ρεθύμνου, αριστερά, και λίγο πριν από την είσοδο στο Ξηρό Χωριό, επίσης αριστερά. Ο πρώτος είναι ομαλότερος… ο δεύτερος προβληματικότερος, αν και οδηγούν σ’ ένα από τα παλαιότερα βυζαντινά μνημεία του Ρεθύμνου, στο ναό του Αγίου Ευτυχίου, του οποίου οι τοιχογραφίες, του 11ου αιώνα, πολύ αλλοιωμένες σήμερα, είναι από τις παλαιότερες γνωστές στην Κρήτη.

Πριν από έναν χρόνο, για την επίσκεψή μας στο χώρο και στο μοναδικό μνημείο, το μονόχωρο ναό με τρούλο και την εντυπωσιακή αρχιτεκτονική του, επιλέξαμε τη δεύτερη πρόσβαση, πάνω από τον πρασανό ποταμό και τη θέση Καμπάνες (οδός Αγίου Παντελεήμονα!), και δυσκολευτήκαμε, αν και επιβαίναμε σε 4Χ4.

Το ίδιο πρωινό, οι οδοιπόροι, δύο ζεύγη τουρίστες, είχαν χειρότερη τύχη από τη δική μας, στην προσπάθειά τους να φθάσουν στον κοινό προορισμό. Απλά, γιατί ο δρόμος αυτός, αν και μόλις δυο χιλιόμετρα, δεν συντηρήθηκε από την διάνοιξή του!

Στο φετινό προσκύνημα στη χάρη του Αγίου Νικήτα(15.9.2012), στο κοντινό μικρότερο και πολύ νεότερο εξωκλήσι, το οποίο καθιέρωσε στο όνομα του Αγίου ο μακαριστός μητροπολίτης Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου Τίτος Συλλιγαρδάκης (1970-1987), επιλέξαμε την πρώτη πρόσβαση, πραγματικά ομαλότερη, όχι, όμως, και συντηρημένη σε όλο το μήκος της!

Αυτός ο μικρός ναός, από την αποπεράτωσή του από τους Μικρασιάτες που εξακολουθούν να είναι και ιδιοκτήτες του χώρου, ήταν καθιερωμένος στον Άγιο Παντελεήμονα. Η αλλαγή του ονόματός του έγινε, γιατί στο Χρωμοναστήρι, στην περιοχή του οποίου υπάγεται και ο ευρύτερος χώρος, υπάρχει και το δίκλιτο παρεκκλήσι στη μνήμη των Αγίων Παντελεήμονα και Ιωάννη του Προδρόμου.

Η επιλογή να τιμάται στο εξής η μνήμη του Αγίου Μεγαλομάρτυρα Νικήτα στο μικρό μονόχωρο εξωκλήσι έγινε για τη μεγάλη προσφορά του στον Χριστιανισμό από τον 4ο αιώνα, το μαρτύριό του πάνω στην πυρά και τη σύνδεση της τιμής που του απονέμεται, από τη δεύτερη βυζαντινή περίοδο, με την Κρήτη.

Φορείς της τιμής του Αγίου στην Κρήτη πρέπει να ήταν οι Μικρασιάτες στρατιώτες του Νικηφόρου Φωκά, κυρίως αυτοί που κατάγονταν από την Κιλικία, και εγκαταστάθηκαν στο νησί μετά την απελευθέρωσή του από τους Σαρακηνούς.

Ο Άγιος Νικήτας ανήκει στη χορεία των μεγαλομαρτύρων των πρώτων αιώνων του Χριστιανισμού και συγκαταλέγεται στους στρατιωτικούς Αγίους της Εκκλησίας μας. Στην Κρήτη συνδέθηκε και με τις επιδρομές των πειρατών και μάλιστα μετά την απελευθέρωση κάποιας νεαράς αιχμαλώτου, την οποία οι απαγωγείς της είχαν μεταφέρει στην Μπαρμπαριά.(Νικ. Πολίτης, Παραδόσεις τόμος Α’ σ. 111, αριθ. 199). Παραλλαγή της ίδιας παράδοσης ακούγεται στα Σφακιά κ.α. (Αρχιμ. Κύριλλος Ιωαν. Κογεράκης, σημ. μητροπολίτης Ρόδου, Άγιος Μεγαλομάρτυρας Νικήτας, Ακολουθίαι και αγιολογικά κείμενα. Έκδοσις Ιερού Ενοριακού Ναού Ευγενίου Ηρακλείου, Ηράκλειο 2003). Το βιβλίο αυτό διορθώνει και πολλά αδικαιολόγητα λάθη (Εφημ. Κρητική Επιθεώρηση, 16.9.2011).

Οι προσκυνήτριες και οι προσκυνητές ευχαριστούμε τον Γιάννη Πανταλό, φύλακα άγγελο της περιοχής…, και για το πλούσιο κέρασμα που προσφέρει κάθε χρόνο σε όλες και όλους που τιμούμε τη μνήμη του Αγίου με την παρουσία μας.

* Ο Μιχάλης Τρούλης είναι καθηγητής- ιστορικός